خراسان شمالی - مورخ دوشنبه 1389/08/17 شماره انتشار 17694

از نظر اخلاقی، افشای اسرار دیگران امری زشت و نکوهیده است به ویژه از سوی افرادی که جامعه برای شغل و مقام اجتماعی شان حرمت خاصی قایل است مانند پزشکان و وکلا.چنان چه فردی نزد پزشک یا وکیل برود و درباره بیماری یا مشکل خانوادگی اش مسایلی را با او در میان بگذارد پزشک یا وکیل موظف به حفظ گفته ها و اسرار او هستند. در کشور ما قانون گذار، افشای اسرار مردم را از سوی افرادی که به مناسبت شغل و حرفه شان اسرار مردم را به دست می آورند جرم می داند و مرتکب را قابل تعقیب و مجازات می شناسد؛ چرا که در این مشاغل مردم به دلیل نیازشان به این افراد مراجعه می کنند و باید به آن ها اطمینان داشته باشند و بر مبنای همین اطمینان اسرار خود را بیان کنند تا از راهنمایی های آن ها برای رفع مشکل خود برخوردار شوند.

 اگر قرار باشد پزشک یا هر فرد دیگری که از اسرار مردم آگاه می شود آن را به دیگران بازگو کند موجب بی اعتمادی مردم می شود. طبق قانون مجازات اسلامی پزشکان، جراحان، دارو فروشان و تمام افرادی که به مناسبت شغل یا حرفه شان محرم اسرار دیگران می شوند هرگاه در غیر از موارد قانونی، اسرار مردم را افشا کنند به 3 ماه و یک روز تا یک سال حبس یا به جزای نقدی از یک میلیون و 500 هزار تا 6 میلیون ریال محکوم می شوند.

اگر بخواهیم افرادی را که به موجب قانون محرم اسرار مردم محسوب می شوند دسته بندی کنیم عبارت هستند از:

1- وکلای دادگستری:

برابر ماده 30 قانون وکالت وکیل باید اسراری را که به دلیل وکالت از طرف موکل، مطلع می شود و نیز اسرار مربوط به شرافت و اعتبار موکل را حفظ کند و در صورت افشای اسرار موکل به دیگران در غیر موارد قانونی علاوه بر تحمل مجازات، دچار محرومیت از شغلش می شود.

سوالی که در این جا مطرح می شود این است که وکیل در چه مواردی باید اسرار موکل خود را افشا کند که باید گفت، وکیل یا هر فرد دیگری که طبق قانون حافظ اسرار مردم شناخته می شود، حق ندارد اسرار آن ها را افشا کند مگر آن که خود قانون او را مکلف به افشای اسرار کند. چنان چه وکیل یا هر فرد دیگری که حافظ اسرار است به حکم قانون افشای سر نکند مرتکب تخلف می شود. برای مثال اگر متهم نوشته هایش را که در کشف جرم موثر است به درخواست بازپرس به وکیل خود بسپارد و وکیل از ارایه آن ها خودداری کند به مجازات مقرر برای رهایی متهم از محاکمه، محکوم می شود.

2- کارگزاران بورس اوراق بهادار:

کارگزاران مکلف به حفظ اسرار دستور دهندگان هستند و حق افشای دستورهای رسیده را ندارند و در صورت تخلف به مجازات افشای سر، محکوم می شوند.

3- مرکز آمار:

ایرانیان مقیم داخل و خارج کشور و خارجیان مقیم ایران به پرسش های مربوط به سرشماری و آمارگیری که توسط مرکز آمار ایران انجام می شود باید پاسخ صحیح بدهند. آمار و اطلاعاتی که ضمن آمارگیری توسط این موسسه از مردم به دست می آید محرمانه است و جز در تهیه آمارهای عمومی و کلی نباید مورد استفاده قرار گیرد و نمی توان از این اطلاعات در مراجع قضایی، اداری، مالیاتی و مانند آن استفاده کرد

4- مطبوعات:

مطبوعات حق ندارند مذاکره های غیرعلنی مجلس شورای اسلامی و مذاکره های غیرعلنی دادگستری یا تحقیقات مراجع اطلاعاتی و قضایی را که طبق قانون، افشای آن ها مجاز نیست، افشا کنند.هم چنین اگر فردی در زمان اشتغال داشتن به شغلی رازی را به دست بیاورد و بعد آن شغل را از دست بدهد، حق افشای آن را ندارد. کارمندان شرکت مخابرات یا پست نیز حافظ اسرار مردم هستند و هرگاه مکالمه های تلفنی و مراسلات افراد را در غیر مواردی که قانون اجازه داده است، توقیف، معدوم، بازرسی، ضبط یا استراق سمع یا بدون اجازه صاحبان آن ها مطالب آن را افشا کنند به مجازات حبس و جزای نقدی محکوم می شوند.

نویسنده : مسعود عرفانیان